Likit biyopsi nedir? Likit biyopsi, hastadan kan alınarak, tümör profilleme yapmasını sağlayan, invazif olmayan bir cerrahi biyopsi alternatifidir. Özellikle metastatik kanserlerde, hastanın kan dolaşımında serbest halde bulunan tümör DNA'sının izole edilmesi ile birlikte uygulanan moleküler testler tedavi yönlendirici bilgi sağlayabilmektedir. Tedavi süreci ilerleyen kanser hastası için biyopsi almak gittikçe zorlaşırken, İkinci ya da üçüncü basamak tedavilerde kullanılan pek çok yeni ilaç için moleküler testler zorunlu hale gelmiştir. . Bu sebeple özellikle biyopsi yapılamayan hastalar için sadece kan alarak moleküler testleri yapabilmek, hastanın tedavi alabilmesi için bir seçenek sunar.
CTC: Circulating Tumor Cell Serbest dolaşan tümör hücresi Tümör dokusundan ayrılan ve kan dolaşımına karışan serbest dolaşan tümör hücreleri, CTC ya da Circulating Tumor Cell olarak adlandırılır. Bu hücrelerin bütünlüğü bozulmamış olmasına rağmen, ölü olma ihtimalleri de vardır. Kanda serbest dolaşan tümör hücreleri, serbest dolaşan tümör DNA'sına (ctDNA) göre, tümörü daha iyi temsil ederler. CTC izolasyonu için özel ekipmana ihtiyaç duyulur ve genellikle boncuklara bağlanmış tümör hücresine spesifik yüzey antikorları kullanılarak zenginleştirilir. Hücrenin tamamı elde edildiğinden yapılan çalışmalar DNA ile sınırlı değildir, RNA, protein ve fonksiyonel çalışmalar da yapılabilir. Referans: AACR
ctDNA: circulating tumor DNA Serbest dolaşan tümör DNA Kanda serbest dolaşan tümör DNA'sı, tümör hücrelerinin nekroza ya da apoptoza uğraması ile serbest kalır. Bütünlüğü bozulmuş olan bu tümör DNA parçalarının yanısıra normal hücrelerden salgılanmış DNA parçaları da kanda serbest dolaşmaktadır. Yani, ctDNA izolasyon sırasında elde edilen DNA’nın bir kısmını cfDNA (cell free DNA) oluşturur. Dolayısıyla mutasyon tespiti için hassas bir metoda ihtiyaç duyar. cfDNA eldesi sonrasında real-time PCR ya da yeni nesil dizileme ile mutasyon tespiti yapılabilmektedir. CTC mi yoksa ctDNA mı? Lowes, LE., Circulating Tumor Cells (CTC) and Cell-Free DNA (cfDNA) Workshop 2016: Scientific Opportunities and Logistics for Cancer Clinical Trial Incorporation, Int. J. Mol. Sci. 2016
